Danışmanlıktan Ne Anlıyoruz? Danışmanlık Yaklaşımı Nedir? Ne Zaman Danışmanlık Alınmalıdır? Sorularına baktığımızda aşağıdaki açıklamaları verebiliriz;
Dünya konjonktüründe artık şirketler küresel şirket olma yolunda ilerlemektedirler. Şirketlerin karlılıklarını, verimliliklerini artırabilmeleri için organizasyon gelişimleri, farklılıkları hissedilebilir derecede olmalıdır. Hedeflerini, stratejilerini belirlemiş şirketler daha farklı gelecek vizyonunu sağlamış, farklılaşmış olacaklardır. Ancak bu durumlarını sürekli güncelleştirerek iyileştirmeler yaparak, teknolojilerini farklılaştırarak, yönetim anlayış bilinçlerini değiştirmesi ile mümkün olabilecektir. Şirketlerin küreselleşme stratejilerinde artık sadece üretimin olmadığını, bu yapının değiştiğini görmekteyiz. Endüstrileşme sürecinde tüm bilişim ağlarının, haberleşmelerin, bağlantıların, uygulamaların, markalaşmanın, bilişim alt yapısının farklılaşmasının, tüm verilerinin, haberleşmesinin, organizasyon bütünlüğü ile entegre edilmesi ile mümkün olabildiğini küreselleşen dünyada küresel olma yolunda ilerleyen şirketlerde olduğunu görmekteyiz.
Dünya ülkelerine baktığımızda şirketlerin en eski ve en baskın şirket, işletme organizasyonunu, şeklini aile şirketlerinin oluşturduğunu görüyoruz. Bu temel işletmelerden, işletmelerin ölçekleri, yapıları, organizasyon gelişim şekilleri ortaya çıkmaktadır. Dünya’da birçok ülkede genel işletmelerin yüzde doksan beşi aile şirketlerinden oluşmaktadır. Ülkelerin gelişmelerine önemli katkılar sağlamaktadırlar. Diğer kalan orandaki şirketler ise ortaklı olan, uluslararası ortaklık sürecine geçmiş, aile şirketlerinin iştirak ettiği şirketler veya aile şirketine iştirak, bağlı ortaklık olarak yapılandırılmış şirket türlerinden, statülerinden oluşmaktadır. Aile şirketleri küçük ve orta büyüklükteki şirketler ile büyük holdingler, şirketler grubu şekliyle oluşmuşlardır.
Şirketler öncelikle danışmanlık almayı planladığı işletmeyi ve danışmanları tanımalıdır. Karşılıklı iletişim ve güven, kişisel iletişim, diyalog, bilgi, bilgilendirme aşamaları detaylı olarak ortaya konulmalıdır. Danışmanların da şirket hakkında bilgi almasını sağlamalıdırlar. Karşılıklı etkileşim üst düzeye getirilmelidir. Aile şirketlerine önerim, sürekli olarak mali ve hukuki danışmanları süreklilik arz eden yönetim danışmaları da olmalıdır. Kurumsal Yapılanma bilinç düzeylerini ve farklılaşma isteklerini öncelikle iyi tanımlamadırlar. Bu süreci kurumsal yapılanma sürecine başlayacakları danışmanları ile derin analiz ederek, derin analiz sonrası çıkacak raporlamayı iyice detaylıca analiz etmeli ve planlamaları oluşturulmalıdır.
Bu planlamalar değişim gösterebilir, öncelik sırası değişebilir, bu danışmanın tecrübesi ile doğru orantılıdır. Danışmanlarını, üst yönetim iyi dinlemelidirler, yetkilendirmelidirler. Alınacak danışmanlıklar kısa süreli veya uzun süreli olabilir. Kapsamı ve detayı konu ve kapsama göre değişkenlik gösterebilir. Şirketler danışmanlıkları sürekli ve detaylı şekliyle almalıdırlar. Çünkü danışmanlık ile çözümlenecek konuları iç bünyelerinde çözmeye çalışmaları halinde daha uzun sürede ve hatalı riskli çözümleme sonuçları ortaya çıkabilir, çıkma ihtimali de yüksektir. Bunun için de işin uzmanları bulunmalı ve problemsiz sonuçlar ortaya konularak çözümlemelerin olması sağlanmalıdır.
Şirketler sorun çözümleyici değil sonuç odaklı, stratejik olmalıdırlar. En büyük zamanlarını gelişim sürecinde stratejik açılımlara, planlamalara odaklanmalıdırlar. Bu adımlar içerisinde yoğunluğu iyileştirme adımlarına verirler ise işte o zaman şirketlerine zarar vermeye başlamışlar demektir. Bunun için zamanlarının çok değerli ve kısa olduğunu bilen ve düşünen şirketler, aile şirketleri küreselleşme yolunda emin adımlarla yollarına, hedeflerine ulaşacaklardır. Önlemlerini de planlayarak almış olacaklardır, dikkatlerini dağıtmayacaklardır.İşte bunun için ne zaman ve ne şekilde danışmanlık almaları gerektiğini planlayan, iyi analiz etmiş ve ettirmiş şirketler danışmanlık alma zamanında danışmanları ile üst kurulları ile doğru bir şekilde planlamış olacaklardır. Gelişim süreçleri her zaman doğru olacak ve doğruyu gösterecektir. Sonuç olarak; şirketler almak istediği danışmanlık süreçlerini öncelikle detaylandırmalı, danışmanlık sürecini iyi analiz etmeli, sadece alınacak, yapılacak işlerin danışmanlar tarafından sonuçlandırıldığını düşünmemeli, hep birlikte organize olabilecek, takip süreci gerektiren zor bir çalışma olduğunu bilmelidirler. Şirketler danışmanları ile bütünleşmeli, şirketin kurumsal yapılandırılması ve/veya ailenin kurumsal yapılandırılması ile ilgili danışmanlık sürecinde iyi ayrışım yapmalı, ne yapılması gerektiği konusunu iyice algılamalı, hedef stratejileri ile düşünce ile uygulama bütünlüğü kurulmalıdır.
Olumlu ve faydalı bir danışmanlıkların kısa sürede sonuçlanması ve sonuç vermesi mümkün değildir. Şirketler ve aile her danışmanlığın söz ile konuşma ile olduğu düşüncesinden kurtulmalıdır. Bir danışmanlık aşamasının (verimli ve sonuç alıcı sonuçların verimliliği açısından) tespit etme, doğru teşhis, derin analiz, planlama, uygulama, değerlendirme, uyarlama, uyum sağlama, uyum sağlatma, kabullenme, kabullendirme aşamalarından oluştuğunu iyi bilmelidirler. İşte o zaman danışmanlıktan ne anlaşıldığını, istenen danışmanlık yaklaşımının, açılımının ne yapılmak istendiğinin ne istediğinizin ne zaman danışmanlık alınması gerektiğini iyi tanımlayan bir işletme, bir aile şirketi ise ailesi için nasıl bir danışmanlık çalışması yapılması gerektiğini bilen, analiz edebilen bir yapıya gelmiş olunacaktır. Bu adımların iyi algılanması neticesinde danışmanlık kavramının ve danışmanlık işlerinin hiç kolay olmadığını görmüş olacağız. Şirketin kuruluşu sırasında olmalı diye önerebiliriz, öyle de olmalıdır;
- Mevcut bir sektörde şirketiniz var, bir ortaklık yapacaksınız, mali ve hukuki danışmanınız yanında yönetim danışmanınız da yanınızda olmalıdır,
- Aile Şirketiniz var, oldukça büyüme trendine doğru çıkış yapmaya başladınız, Şirketin Kurumsal Yapılandırılması ve Ailenin Kurumsal Yapılandırılması Danışmanlık çalışmalarını ikinci nesil işin içerisine girmeden almalısınız,
- Şirketinizde kurucular ve ikinci nesil aynı anda profesyonellerle organizasyonda yer almaya başladı,
- Uluslararası bir ortaklık yapacaksınız,
- Kurumsal kültürünüzü farklılaştıracaksınız, Kurumsallaşmaya adım atacaksınız,
- Dış Ticaret yapınızı, Stratejik Pazar Yönetiminizi geliştireceksiniz,
- Eş ve iş mutluluğu dengeli gitmiyor,
- İşletme içerisine ikinci nesil işin içerisine girdi ve yetkilerinizin elinden gittiğini düşünüyorsunuz,
- Kardeşler arasında anlaşmazlıklarınız oluşmaya başlaması,
- Ailenin kurumsallaşmasını istiyorsunuz, İşletmeniz ile Ailenin yapısının birbiri ile karışmamasını işletmenizin daha uzun süre nesillere geçmesini istiyorsunuz, hedefliyorsunuz,
- Mali olarak hatasız, eksiksiz, sorunsuz bir işletmeniz olsun istiyorsunuz,
- Hukuki sorunlar sizi bulmadan önlem almak istiyorsunuz,
- Küresel bir ŞİRKET olmak istiyorsunuz,
- Finansal krizlerde, kriz yönetiminde,
- Şirketin büyüme ve gelişim yapısının aynı yönde seyretmemesi aşamasında,
- İç kontrol ve denetim yapısının kurulması, uygulamasında,
- Şirket evlilikleri veya şirketin ayrışım adımlarının planlanmasında,
- Özel konularda tavsiye, öneri, çözümleme aşamalarında,
- Ekonomik gelişim stratejik planlama ve ekonomik yön verme, analizi çalışmalarında,
- Pazar yönetimindeki gelişim ve farklılaştırmalarda,
- Üst yönetimlerin, Yönetim Kurulu, İcra Kurulu, Aile Meclisi, Aile Konseyi ve diğer üst kurulların etkin ve efektif oluşturulmasında,
- Ortaklık yapısı ve Ortaklık Anayasasının yazımı uygulaması ve oluşturulmasında,
- Aile Anayasası Yazılması ve Oluşturulmasında,
- Şirketlerin Kurumsal Yapılanması ve Oluşturulmasındaki,
- Çalışmalar bütünlüğünde danışmanlık hizmeti alınmalıdır.
Şirketler için danışmanlık tanımı yapıldığı zaman algılamaların verdiğimiz yapıya göre bakışları, düşünceleri şöyle olması gereklidir; Şöyle ki, genel tanımlama danışmanlık etkin olmalı, doğru planlamalı, verimli olmalı, işleri doğru çözümlemeli, doğru tasarlamalı, doğru uygulamaya almalı ve sonuçları ve çıktılarının yansıması doğru uygulanan metodoloji ile doğru şekliyle şirketlerde hayata geçirilmeli, sonuçları doğruluğu ile herkes tarafından hissedilmeli ve algılanmalıdır.
• Şirketler Hangi Danışmanlıkları Almak İsterler, Neye İhtiyaç Duyarlar? Hangi Tür Danışmanlıklar Alınabilir?
- Mali Danışmanlık,
- Hukuki Danışmanlık,
- Teknik Danışmanlık,
- Sistem Yönetim Danışmanlığı,
- Aile Şirketlerinin Kurumsal Yapılandırılması Danışmanlığı,
- Şirketlerin Kurumsal Yapılandırılması Danışmanlığı,
- Üst Kurulların Yapılandırılması (Yönetim Kurulları, İcra Kurulları, diğer üst kurullar, Aile Meclisi, Aile Konseyi yapılandırılması danışmanlığı),
- Kurumsal Kimlik Danışmanlığı,
- Kurumsal Kültür Gelişim Danışmanlığı,
- Özellik Arz eden Konularda Danışmanlık Hizmetleri,
- Stratejik Danışmanlıklar,
- Diğer Danışmanlık Hizmetleri.
Şirketler küçük ölçekli, orta ölçekli, büyük ölçekli statüde de olsa danışmanlık hizmetlerini uygulama süreçlerine dahil etmeden gelişmeleri ve büyümeleri artık mümkün olamamaktadır. Bilgi kaynaklarına ulaşımları kolaylaşmakla birlikte o kadar da kompleks karmaşık konular, sistematik uygulamalar karşılarına çıkmaktadır. Artık bugün en doğruyu, en hızlı, en sistematik hale getirmek, hatasız, geliştirerek sürekli hale getirmek en önemli unsur haline gelmiştir.
Şirketlerin kuruluş, gelişme ve büyüme devamlılıklarındaki piyasa değerliliklerine baktığımızda hangi ölçekte olduğu ve olacağını onların sektörlerindeki sıralamaları yerlerini belirlemektedir. Sürekli olmak isteyen şirketler artık organizasyon değerliliklerini ön plana çıkarmaktadır. Küreselleşen bir şirket yapısını arzu ederek hedeflerine ulaşmak isteyen işletme sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Şirketler objektif ve bağımsız olarak artık kendilerini değerlendirme çalışmalarını sürekli yapmaya başlamışlardır. Bu çalışmalar planlı ve programlı bir şekilde devam etmektedir. Artık şirketler şunu çok iyi biliyorlar ki, neyi, nasıl, ne zaman yapabileceklerini sorunları bilebiliyorlar. Ancak bunu en doğru şekilde nasıl, kiminle, hangi modelleme ve yöntem ile çözebileceklerini bilememektedirler, eksik bilgi sahibi olmaktadırlar. Dünyada gelişmiş ülkelerdeki şirketleri incelediğimizde gelişme aşamasından başlamış danışmanlık hizmetleri aldıklarını görmekteyiz, bu adım ve süreç şirketlerin her kademesinde değişkenlik göstererek devam etmekte, ettirilmektedir.
Danışmanları ile kararlarını almakta, çözümlemeler yapmakta, sonuçlandırmaktadır. Doğru alınan kararlar her zaman doğru stratejileri ve sonuçları ortaya çıkarmaktadır. Bu yapıda şirketlerin doğru ve sağlıklı büyümelerini ve gelişmelerini sağlamaktadır. Küresel şirket olma sürecine hızlıca ulaşmaktadırlar. Ülkemizde bu anlayış şirketlerin büyüme ölçeğine gelme süreçlerinde ortaya konulmaktadır. Şirketler hala bu adımları kendi yönetimleri ile anlayışları ile çözümlemeye, uygulamaya çalışmaktadır.
Şirketlerimiz öncelikli danışmanlık kavramının ne olduğunu, neyi ifade ettiğini genel ifadelerden kurtularak analiz etmeli ve değerlendirmelidir. Doğru danışmanlığın ne olduğunu ne olması gerektiğini iyi anlamalıdırlar. Şirketi için hangi yapıda olduğunu, hangi statüde olduğunu, geleceğini nasıl şekillendireceğini, hedefinin ne olduğunu ne olacağını, aile şirketi ise nasıl bir modelleme ile nesiller boyu devam edeceğini, şirket ölçeğinin iyi analiz edilerek şirketlerin neye ihtiyaç duyulduğunu, bağımsız bir kurumdan derin analiz ettirerek planlaması, orta ve uzun vadeli olarak planlamalıdır.
Dr. Murat KÜÇÜKBEZİRCİ
Aile Şirketleri Hizmetler Lideri
Yönetim Danışmanlığı Koordinatörü