Aile ve şirket ilişkisini, yönetişim gelişimini sağlayarak, kurumsallaşmayı, kurumsal yapılanmayı geliştirmeliyiz, sağlamalıyız. Aile ve şirket yönetimi, gelişimi hiçbir zaman birbirinden bağımsız düşünülemez. Her iki kurumda (aile ve şirket) ayrı olarak, dinamiklerle kurumsallaştırmalıyız. Ancak bir bütün olduklarını birbirini etkileyen unsurların, etkileşimlerinde birbiri ile bütünleştirilmesi gerekliliği ile bunu gerçekleştirmeliyiz ki ailenin ve şirketin yaşam döngüsü uzun vadeli olsun, yaşam süreci kesintiye uğramasın.
Aile şirketlerinde yönetim kurulları yeterince etkin rol almalıdırlar. Artık şirketler büyümekte, gelişmekte, daha karmaşık bir hal almaktadırlar. Şirketin stratejilerinin belirlenmesi, geleceğinin şekillendirilmesi konularında yönetim kuruluna oldukça büyük görevler düşer. Bu yapıların oluşturulması, etkinliğinin arttırılması için yönetim kurulunun planlı bir şekliyle daha sık aralıklarla toplanması gerekmektedir. Şirket yönetiminin etkinliğinin sorgulanabilmesi için daha farklı görüş, bilgiye ve uzmanlığa, bağımsız görüşe sahip bir yönetim kurulunun oluşturulması gerekir. Yönetim kurulları, üyelerinin stratejik sezgiye, analitik yapıya sahip olması gerekliliği vardır. Artık yönetim kuruluna yeni üyeler alınırken bu kriterlere dikkat edilmelidir. Aile şirketlerinin yönetim kurullarının daha etkin, daha organize, daha odaklanmış olabilmesi için dışarıdan bağımsız yönetim kurulu üyelerine, bağımsız yöneticilere açık olması, görüş derinliğini arttırması ile mümkündür.
Aile şirketlerinde, kurumsallaşma yapısında yönetim kurulunun yapısı ve kapsamı, şirketin büyüklüğü, faaliyetlerinin boyutu ve sektörel yapısına göre değişiklik gösterecektir. Yönetim kurulu sayısının, aile şirketinin en iyi yönetebileceği, farklılaşmasını sağlayabileceği sayının olması gerekmektedir. Bu sayı aile şirketinin fonksiyonel yapısına göre değişiklik arz edecektir.
Aile şirketinde en iyi koordinasyonu sağlanabilecek yönetim kurulu üyesi sayı aralığı en az üç ile dokuz kişi olmalıdır. Yönetim kurulu üyelerini seçerken, şirket vizyonuna değer katacak, yönetim yetkinliği üst düzeyde olan, stratejik yönetim kabiliyeti güçlü olan, sahip olan bireyler olmalıdır. Yönetim kurulunun oluşumunda kimlerin olması gerektiğine baktığımızda, şirketin iç bünyesinde veya dışarıdan hizmet veren, avukatları, muhasebecileri, finansörlerinden kişiler, hizmet sağlayıcılar olmamalıdır. Ayrıca icra başkanının, ailenin ve üst düzey yöneticilerinin tanıdıkları da olmamalıdır.
Şirketin içindeki yöneticiler Yönetim Kuruluna alınmış ise, şu konular oluşmaktadır, yönetim kurulu toplantılarında tartışmaları operasyonel konulara çekmeye çalışırlar, o yönde zaman harcatırlar, yönetim kurulunda hedeflenen durum uzun vadeli stratejik planlama, stratejik düşünme, farklı bakış açısı getirme, derinliği arttırmak olmalıdır. Eğer yönetim kurulunuzda bu yapılar var ise yönetim kurulu toplantılarının verimliliğinin analiz edilmesinde yarar vardır.
Damatlar ve Gelinler Yönetim Kurulunda Olmalı mıdır?
Bu kadar karmaşık ve zor bir durum olduğu gerçektir. Burada kararı vermeden önce duygu ile mi hareket ediliyor? yoksa kurumsal derinlik içerisinde mi hareket ediliyor? Bu iyi tahlil edilmeli, analiz edilmelidir. Bu duruma kim karar verecektir. Bu karar aileniz ve şirketinizin kurumsal değerliliği, yapısı ile bir hüküm ifade eder.
Ailenim Kurumsal değerliliğinde oluşturmuş olduğumuz, Aile Kurulumuz, Aile Anayasamızda belirlenmiş “Yönetim Kuruluna Seçilme İlke ve Kriterleri”nde yetkinlik yapılarına göre kimlerin olacağı, seçileceği detaylıca belirlenmiş olmalıdır.
Ayrıca şirketinizde damatların veya gelinlerinizin olup, olmayacağı kriter değerinizi de Aile Anayasasını oluştururken kapsamlı olarak belirlemelisiniz. Çünkü Yönetim Kurulu stratejik kararların alındığı bir merciidir. Damatlar veya gelinler şirkette çalışacaklar ise operasyonel kararların içerisinde olacaklardır.
Bu yapıyı belirlerken, şirkette çalışan nesillerin (varislerin) durumu, halefiyet planımız, karar mekanizmalarınızın etkinliği, bugün ve gelecekte karşılaşacağımız hukuki değerleri de analiz edip, aile içi çatışma değerlerimizi de göz önüne alarak, Aile Kurulu Başkanınızın ve Yönetim Kurulu Başkanınızın değer çalışmaları ile karar verilmelidir. Bu kararı vermeden önce mutlaka Ailenin Kurumsal değerliliğini ve Şirketin Kurumsal değerliliğindeki yapının, oranının artmasını sağlayınız. Bu kararların geri dönüşlerinin sancılı ve derin izler bıraktığını unutmayınız!