Öncelikle, Aile Şirketlerinin şirket kurma ve geliştirme nedenlerine bakalım.
- Aile bireyleri gelecek nesillere fırsat oluşturmak için
- Ailenin geleceğini, mirasını ölümsüzleştirmek, yaşatmak için
- Aile bütünlüğünü sağlamak, aile bireylerini bir arada tutmak için
- Ailenin gelecek ve bugün de olumlu bir gelir elde etmelerini sağlamak, finansal bağımsızlık ve varlık yaratmak için
- Aile bireylerinin gelecekte emeklilik planlarını yaparak rahat ve huzurlu yaşamalarını sağlamak için
- Aile işletmesinde liyakatli, dürüst çalışanların olmasını sağlamak, bunun ülke için faydalı olacağının bilincini taşıdıkları için
- Aile işletmelerinin sosyal sorumluluk bilinci ile ülkeye fayda sağlamasını amaçladıkları için
Çok çeşitli nedenlere dayanarak zorluklarla mücadele edilerek oluşturulduğunu görmekteyiz. Aile işletmelerinin Türkiye ekonomisinde de diğer ülkelerin ekonomilerinde de önemli bir katkılarının, dengeleyici bir unsur olduğunu görmekteyiz. Kurumsallaşma, Kurumsal yapılanma dediğimizde, şirketler bir sistem haline gelmesi, oluşturulması olduğunu görmekteyiz.
İşte bu kurumsal adımlar içerisinde Aile Şirketlerinin, Aile ve Şirket anlayışını birbiri ile karıştırılmaması gerekmektedir. Bu değişime öncelikle aile bireyleri inanmalıdır ki, yok olmaktan kurtulabilsinler. İşte bu Aile Bireyleri ne yapmalıdırlar? (Şirketlerinin ömürlerini uzatmak ve geliştirmeleri için) Aile Şirketlerinin yaşaması için olmaz ise olmayan, yapılması gereken çalışmaların neler olduğunu iyi bilmeliler, planlamalıdırlar. (Her bir Aile Değerliliğine göre farklı değerler ve uygulamalar oluşturulmalıdır.)
- Aile / Şirket içerisinde paylaşılan değerler. (Maddi ve manevi değerler)
- Aile / Şirket bütünlüğünde oluşmuş paylaşımlar, güç dengesi (Nesillerin gelişimi ve farklılaşması kapsamında, nesil değişimlerinde oluşmuş, oluşacak güç dengelerinin planlanması)
- Ailenin kendi değerleri, örf adetleri, (Ailenin kendine özgü örf ve adetleri, değerlerinin korunması)
- Aile / Şirket içerisinde ilişkilerin gelişimi farklılaştırmak, geliştirmek, sürdürmek (Aile içi ve şirket içi etkinlik ve faaliyetlerin planlanması, kaynaşmanın sağlanması, kurumsal kültürün gelişimini sağlamak)
- Aile bireylerinin / Şirket bireylerinin öğrenme, gelişim ve farklılaşma, büyüme bilincinin yansımalarını iyi analiz etmesi sağlanmalıdır. (Aile ve Şirket bireylerinin kişisel gelişimini sağlamak karşılarına çıkacak, çıkabilecek sorunların çözebilme yeteneklerini, bilgilerini geliştirmesi gerekmektedir)
- Aile bireylerinin ilişkilerindeki samimiyet duygusu, (Aile bireyleri yaş gözetmeksizin tüm bireylerin birbirlerine samimi, yakın, açık davranmaları, herkesin menfaatini ve iyiliğini düşen bir tarz ve düşünce içerisinde olmalıdırlar)
- Aile bireyleri / Şirket bireyleri birbirlerine karşı saygılı olmalıdırlar. (Aile bireyleri aile içerisinde, şirket bireyleri şirket içerisinde ve haricinde ast ve üstlerini ne saygı ile davranmalı, yansıtmalı, uygulamaları ile göstermelidirler)
- Aile bireyleri / Şirket bireyleri birbirlerine karşı samimiyetle yardım ve destek içerisinde olmalıdırlar. (Aile bireyleri / Şirket bireyleri bir bütün içerisinde zor günlerinde, üzücü, zorlukların olduğu durumlarda yardımcı ve destek olma ile ilgili samimiyetle hareket etmelidirler)
- Aile bireylerinin, diğer aile bireyleri/ Şirket bireylerinin özel hayatları ile ilgili gizlilik gerektiren hususlara saygı duymalıdır. (Büyüyen ve gelişen işletme içerisinde, kişisel gelişim bilinci ve bakışı ile hareket edilmelidir. Her bireyin, bireysel hayatına ve büyüyen ailelerde, her aile bireylerinin özel hayatına, saygı duyulmalıdır)
- Aile içerisinde, Aile bireylerinin kişilik, davranış sınırlarının iyi tanımlanması gerekmektedir. (Şirket ve Aile içerisinde)
- Aile bireylerinin şirket içinde ve aile içerisinde uyumlu davranış ve hareketlerinin belirlenmesi gerekmektedir. “Aile ve Şirket içi çatışmaların bir sistematik çözüm içerisinde olması, bununla ilgili kurulların oluşturulması gerekmektedir.”
- Aile şirketlerinde çalışan aile üyeleri şirkette çalışabilmesi için kendilerinden istenen (Aile Anayasasında belirlenmiş) ilkelere, gelişime kendini hazır hale getirmelidir.
- Aile şirketlerinde profesyonel yönetim anlayışına farklı bakış açısı kazandırılmalıdır. Aile bireyleri ile profesyonel yöneticilerin olduğu bir şirket haline gelinmelidir. Ancak bu süreç temkinli adımlarla yönetilmeli ve bu sürece kademeli geçiş yapılmalıdır.
- Aile şirketlerinde yönetimler, aile bireylerinin alacağı kararlar ile olmamalıdır. Katılımın bir yönetim anlayışı ile bu adımlar alınmalı, atılmalıdır. Kararlar ve uygulamalar yazılı olarak oluşturulmalıdır. Sebep sonuç iyi analiz edilmelidir.
- Aile şirketlerinde, gelecek nesile devir planının sağlıklı yapılabilmesi için sürecin profesyonel bir destek alınarak, bir bütünlük içerisinde yapılması, gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Bu süreç duygusal yönetilmemeli, yürütülmemelidir.
- Aile ve Şirket yönetiminde, aile bireylerinin ve şirket bireylerinin bir bütünlüğünün sağlanması gerekir
Şöyle ki: Aile ve Şirket yönetiminde ailenin şirkete hakim olduğu, şirket için çalıştığı bir çalışma ile şirketin ilerlemesi mümkündür. Bunun için Aile ve Şirket ilişkilerini düzenleyen hukuki ve mali ilkelerin yansıtıldığı, oluşturulduğu “Aile Anayasası nın” detaylı bir şekilde ailenin ve şirketin gerçeklerine göre en ince ayrıntısına kadar yazılı hale getirilmesi gerekmektedir. "Bu da yeterli olmayacaktır, uygulama ve uyarlama ile sürekli gelişimi sağlanmalıdır.
Bu nedenle aile şirketleri yok olmaktan kurtulmak istiyor ise, ömürlerini uzatmak, sonsuz yapmak istiyorlar ise aile şirketlerinin bu evrelerde 2. ve 3. Kuşak tümüyle yeniden yapılanmaya giderek kurumsallaşması ve yönetişim yapısını farklılaştırması, bu bilinç ve bilgi ile hareket etmesi gerekmektedir."